Demans yada bunama ifadesi unutkanlık başta olmak üzere bir çok hastalığı ifade eden genel bir terimdir. Yaşın ilerlemesi ile ortaya çıkmakla beraber, farklı bir çok hastalıkla da ortaya çıkabilir. Demansta unutkanlık dışında düşünme, planlama ve sosyal becerilerde de sıkıntılar oluşabilir. En sık görülen Alzheimer  demansı tüm demans türlerinin %60 – 80 inin oluşturur.

Alzheimer demansı birden ortaya çıkmaz , yavaş yavaş belirtiler oluşmaya başlar ve süreç içerisinde ilerleme gösterir. Bazı demanslar ise beslenmeye veya bir ilacın yan etkisine bağlı oluşur. Bu şekilde oluşan demanslar ilerleyici değildir ve düzelebilir.

Demansın Belirtileri

Demansın birinci belirtisi özellikle yeni bilgilerin unutulmasıdır ancak bu tek başına demans için tam belirleyici değildir. Bunun yanı sıra aşağıdakilerden en az iki madde de bozulma var ise demans şüphesi ile bir hekime başvurmak gerekir.

• İletişim ve konuşma sıkıntısı
• Odaklanma ve dikkat
• Konu muhakeme ve yargılamada sıkıntı
• Görsel Algıda bozukluk

Demans için Önlem

Beyin hücrelerinde oluşan fiziksel demans için kesin bir tedavi yoktur, ancak fiziksel demans için hastalığın ilerlemesini yavaşlatan , geçici demanslar için ise tedavi edici bazı yöntemler vardır.  Demansı önlemenin kesin bir yolu yoktur, ancak hayat standartlarında bazı değişiklikler demansın başlamasını geciktirebilir ya da ilerlemesini yavaşlatabilir.

HAREKET.

Fiziksel aktivite, sosyal etkileşim, kısaca aktif yaşam demansı geciktirir ve semptomlarını azaltır. Özellikle erken dönemde haftada en az 150 dakika egzersiz, yanı sıra sosyal aktiviteler faydalı olacaktır.

https://www.fusunbilgin.com.tr/uzun-sure-oturmak-hareketsiz-yasam-ve-zararlari/

AKTİF BELLEK

Bir hobiniz olsun, yetenekli olmayabilirsiniz ama özellikle el sanatları beyini aktif tutacaktır. Hobiler dışında bulmaca çözebilir veya kelime oyunları oynayabilirsiniz.

SİGARA

Son çalışmalarda sigara kullanmanın demans riskini arttırdığı görülmüştür. Sigarayı bırakmak riskinizi  düşürür.

RUTİN KONTROL

Özellikle ailenizde Alzheimer vakası varsa daha sık olmak üzere sağlık kontrollerinizi rutin olarak gerçekleştirin. İşitme kaybı, anksiyete ve diyabet demansla ,ilişkili olabilir.

UYKU

Kaliteli bir uyku bir çok hastalığa karşı olduğu gibi demansa karşı da etkilidir. Günde ortalama 7 saat uyku uyumaya çalışın.

BESLENME

• D vitamini : D vitamini düşüklüğü Alzheimer ve Demansa karşı sizi savunmasız bırakabilir. D vitamini çok düşük ise mutlaka hekiminize danışıp takviye alın ancak aldığınız takviye (ampul veya serum) sadece belirli bir süre sizi koruyacaktır. Kapalı ortamda çalışıyor iseniz bir süre sonrasında tekrar D vitamini düşecektir ve beslenme ile gerekli olan gereksinimi karşılamak ise mümkün değil. Bu nedenle günlük doz D vitamini kullanmanızda fayda var.
• Beden kitle indeksinizi düşürün. Bazı Demans türlerinde Beden kitle indeksini düşürmenin ( yani kısaca kilo vermenin) olumlu etkisi olduğu görülmüştür.
• Mutlaka omega 3 desteği alın. Omega 3 için balık tüketimini özellikle öneriyoruz ancak her balık türünde omega 3 ne yazık ki yok yada çok az. Yeterli omega 3 desteği almak için ;

ton balığı,

uskumru,

alabalık,

sardunya

ringa,        tüketmeniz gerekir.

Balık yağı içeren haplar da, omega 3 ihitiyacınızı karşılar ve balık tüketiminin yerine geçer.

Omega 3 yağ asitlerini ( dako-eiko pantoneik asit) içeren balık dışındaki besinler;

Ceviz

Keten tohumu,

Fındık,

Badem,

Koyu yeşil yapraklı sebzeler dir ancak bu besinlerdeki omega 3 emilimi balıktaki omega 3 emilimi kadar değildir. Balıkta bulunan omega 3 emilimi daha yüksektir.

• Antioksidantlar . Hücre duvarını korudukları için özellikle beyin sağlığında önemli olan en etkili antioksidantlar;

Çilek ve yaban mersini kuvvetli antiokdiant özellikleri sayesinde bilişsel dejenarasyonu geciktiriyor.

Enginar ve kereviz yaprağında bulunan slymarin çok kuvvetli antioksidantlardan.

Ispanak ve diğer yeşil ( özellikle koyu yeşil) sebzeler.

• Diğer Besinler. Kakao oranı yüksek, şeker düzeyi daha düşük olan çikolatalar ( özellikle bitter çikolata) sinir hücrelerini korur.
• Avakado Oleik asit ( yağ asiti – zeytinyağında bulunur) içerdiği için kalp dostudur. Göz ve cilt üzerinde bir çok faydası bulunan avakado aynı zamanda sinir hücrelerini de koruyucu etkiye sahiptir.

-B12 ve Folat içeriği yüksek Besinler. B12 ve Folat eksikliği özellikle geçici yani beslenme yetersizliğine bağlı Demans ın başta gelen nedenlerindendir. Alzheimer gibi demanslarda ise bu vitaminlerin eksikliği hastalığın daha hızlı ilerlemesine neden olabilmektedir. B12 ve Folat içeren besinler:

Maya

Brüksel lahanası

Tam Tahıllar

Et

Kıvırcık – lahana Kuşkonmaz

Yumurta ve süt ürünleri

Maydonoz

Nane

Karides

Karaciğer

Böbrek

Muz

Bitter çikolata

Ankara Diyetisyen Füsun BİLGİN ÇAKMAK Aralık '19